Natuurbescherming door grondaankoop
Natuurbescherming door grondaankoop
Een van de effectiefste manieren om natuur te beschermen is het veiligstellen ervan door aankoop en beheer. Gebieden kunnen via regelgeving in de ruimtelijke ordening nog zo goed beschermd lijken, de praktijk leert dat deze beschermende regels ook zo maar gewijzigd kunnen worden. Door het gebied aan te kopen wordt de publiekrechtelijke bescherming aangevuld met privaatrechtelijke. De eigenaar – een particulier, lokale vereniging/stichting of een terrein beherende organisatie (tbo) – kiest er dan voor het gebied ‘natuur’ te laten.
7 januari 2025
Kwaliteit van het gebied
De afweging wat er met het gebied gebeurt is dan niet meer (alleen) aan de politiek, of van de mate waarin er met het gebied ook geld kan worden verdiend. Bijvoorbeeld door er een bedrijfsterrein van te maken, woningen te bouwen, er lelies of maïs te telen of een vakantiepark te ontwikkelen. De kwaliteit van het gebied – betekenis voor de biodiversiteit, landschappelijke schoonheid en belevingswaarde – komt centraal te staan en wordt met het particuliere eigendom geborgd.
Hierbij komt wel het nodige kijken, want er moet geld zijn voor de aankoop, er moet een partij zijn die de grond in eigendom neemt en er moet ook geld en organisatievermogen zijn om het gebied “voor de eeuwigheid” te beheren.
Grondprijs
Grond is duur, zeker in Nederland en dus ook in Limburg. Een hectare bos kost al gauw 10-15.000 euro. Voor een hectare landbouwgrond kan het gaan om 50.000 tot wel 100.000 euro, afhankelijk van de grondsoort, locatie en bewerkbaarheid. Door een (dreigende) bestemmingswijziging kan de grond nog vele malen duurder worden. Grond langs een woonwijk of bedrijventerrein
Aankoopsubsidies
De subsidiemogelijkheden voor grondaankopen zijn beperkt. Voor “bestaande natuur”, zoals bijvoorbeeld bos, zijn er geen subsidiemogelijkheden meer.
De Provincie Limburg subsidieert met de Subsidie Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) wel de waardevermindering van grond die natuur wordt. Dus stel dat er landbouwgrond wordt gekocht voor 60.000 euro per ha en de restwaarde als natuurgebied wordt getaxeerd op 10.000 euro, dan ontvangt de koper 50.000 euro subsidie.
Dit geldt alleen voor grond in het natuurnetwerk. In ruil wil de provincie dat er op deze grond een kwalitatieve verplichting wordt gevestigd bij de notaris. Hiermee borgt de provincie dat het natuurdoel gekoppeld blijft aan de grond, zelfs als de grond wordt verkocht aan een andere eigenaar. Wil je weten of een bepaald perceel voor subsidiëring in aanmerking komt dan kun je op de provinciale planviewer kijken op de ambitiekaart natuur. Op dit moment is er alleen subsidie opengesteld voor de percelen met de aanduiding C1. (Wellicht komt er ook voor de gronden met C2 status afwaarderingssubsidie beschikbaar, maar begin 2025 was dat nog niet het geval.)
Beheersubsidies
Nadat de grond is verworven moet de natuur ook beheerd worden. Dat kost ook geld en het maakt dus nogal wat uit of voor een bepaald gebied beheersubsidies beschikbaar zijn. De Subsidie Natuur en Landschap (SNL) is beschikbaar voor gecertificeerde beheerders. Kleine beheerders kunnen zich aansluiten bij gecertificeerde koepels zoals de coöperatieve Bosgroepen. SNL is alleen beschikbaar als de vorige eigenaar ook al SNL kreeg. Ook is SNL-subsidie te krijgen nadat de grond is afgewaardeerd met SKNL-subsidie.
Rol van de TBO’s
Terreinbeheerders zoals SBB, NM en SLL kopen vanuit hun doelstellingen gronden aan. Elke organisatie heeft daarbij zijn eigen beleid en prioriteiten. Voor alle drie de organisaties geldt dat gesubsidieerde grondverwerving (SKNL) binnen het natuurnetwerk wordt opgepakt. Daarmee is veel geld gemoeid, want de natuurwaarde van de grond moeten de TBO’s zelf op tafel leggen.
De mate waarin ook bestaande natuur zoals bos wordt gekocht verschilt. Belangrijk criterium is de nabijheid van andere gebieden in beheer van betreffende organisatie. Ook de aankoopprijs van de grond, en de te verwachten kosten van beheer wegen mee.
Tips
Hoor je dat er grond te koop komt met belangrijke natuur- of landschapswaarden? Dan kun je contact opnemen met de TBO met de meeste gronden in die buurt.
- Limburgs Landschap via een email naar info@limburgs-landschap.nl
- Staatsbosbeheer via een email naar info@staatsbosbeheer.nl
- Natuurmonumenten via het online contactformulier
Wil je helpen natuur veilig te stellen? Dat kan door lid te worden van Natuurmonumenten of donateur van Het Limburgs Landschap. Limburgs Landschap heeft een speciaal aankoopfonds voor natuur. Schenkingen ten gunste van dit Quercus aankoopfonds komen geheel ten goede aan grondaankopen in Limburg.