Pilot met kansenkaarten voor bestuivers binnenkort van start in Limburg

31 juli 2025

Gericht aan de slag met soortenbescherming

Het gaat slecht met veel bestuivende insecten. Ze hebben steeds minder gebied om te leven, onder andere door intensief landgebruik en versnippering van het landschap. Bestuivers zoals bijen, vlinders en zweefvliegen zorgen er wel voor dat wij eten kunnen blijven produceren. Ze zijn dus heel belangrijk voor ons ecosysteem.

Het herstellen van de natuur is belangrijk voor de toekomst van onze bestuivers. Habitatkenmerken laten ons zien wat de ideale leef- en bestuifomstandigheden zijn voor onze bestuivers. Als we weten waar belangrijke ‘habitatkenmerken’ liggen, dan kunnen we gericht maatregelen nemen. Zo werken we effectief aan natuurherstel. De kansenkaarten brengen ecologische kansen per gebied in beeld en zijn opgebouwd rond drie bouwstenen:

• Bed & Breakfastgebieden: plekken met nestgelegenheid én voedselbronnen;
• Verbindend Landschap: structuur die leefgebieden met elkaar verbindt;
• Bijtankstations: aanvullende plekken waar bestuivers tijdelijk voedsel vinden.

Er zijn honderden soorten wilde bestuivers. Daarom deelden we bestuivers in in groepen met vergelijkbare leefomgevingseisen. Door het werken met deze bestuivers-ecoprofielen kunnen we gebiedsgericht actie ondernemen.

Testen in praktijk én proces

De pilot wordt uitgevoerd in de gemeentes Maasgouw en Echt-Susteren. De data die nu beschikbaar zijn van deze twee gemeentes lopen heel erg uit elkaar. Hierdoor kunnen we testen of onze aanpak werkt met verschillende niveaus van data. Voor beide gebieden worden habitatkaarten ontwikkeld en geanalyseerd met het LARCH-model, waarmee de verbondenheid van leefgebieden wordt beoordeeld. De resultaten vormen de basis voor de kansenkaarten, waarop te zien is waar maatregelen voor een betere leefomgeving het meeste effect hebben.

Naast technische analyse wordt ook de praktijk betrokken: in beide gemeenten wordt geëxperimenteerd met een boer-burgerinitiatief rondom een kans of knelpunt. Samen met betrokkenen verkennen we welke maatregelen lokaal mogelijk en wenselijk zijn. Zo gebruiken we de kaart om in gesprek te gaan en is het een startpunt voor concrete actie.

Doelen van de pilot

De pilot heeft drie hoofddoelen:

• 15% verbetering van habitatkwaliteit en verbondenheid voor de doelsoorten;
• Concreet handelingsperspectief via ruimtelijke aanbevelingen;
• Actieve betrokkenheid van minstens 50 stakeholders via workshops en kennisdeling.

Voorbereiding op uitrol door de provincie Limburg

De ervaringen uit de pilot vormen de basis voor verdere toepassing in Limburg. In een volgende fase schalen we de aanpak op naar andere gemeenten. Tegelijkertijd ontwikkelen we interactieve storymaps: digitale kaarten die het verhaal van het landschap en zijn bestuivers op een toegankelijke manier vertellen.

“De kansenkaart is geen papieren oefening, maar een praktisch kompas voor duurzame keuzes,” aldus NMF Limburg. “Het laat zien hoe natuur, landbouw en leefomgeving op een slimme manier kunnen samengaan.”

Partners

Het project is een samenwerking van: Wageningen Environmental Research, Stichting Limburgse Groep Bijenhouders, Kennisimpuls Bestuivers, Gemeente Maasgouw, Gemeente Echt-Susteren, Stichting Natuur Inclusieve Landbouw Limburg en NMF Limburg.

Deze pilot is onderdeel van Zoem Zone Limburg. Wil jij ook inzicht in de kansenkaart? Wordt dan partner!