Ruimtelijke kwaliteit

Druk op de ruimte

De druk op de fysieke ruimte in Limburg is zo groot, dat belangen vaak botsen. Dat vraagt om een transparante afweging van deze belangen en het maken van duidelijke keuzes. Dit is het werkgebied van ruimtelijke ordening. Ruimtelijke ordening is geen doel op zich, maar een middel om onze ruimte efficiënt en zorgvuldig in te richten.

Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw is onze ruimte radicaal veranderd door de aanleg van woonwijken, infrastructuur, bedrijventerreinen, glastuinbouwcomplexen en recreatieparken. Ook waar niet werd gebouwd veranderde het landschap, door schaalvergroting en industrialisering van de landbouw, de ontwikkeling van nieuwe natuurgebieden en de bouw van windmolens. Deze verandering zal de komende decennia doorgaan. Grote maatschappelijke opgaven als de energietransitie, klimaatadaptatie, verstedelijking, transitie van de landbouw en natuurontwikkeling vragen veel ruimte.

Meervoudig ruimtegebruik

Voor de Natuur en Milieufederatie Limburg staat het zuinig omgaan met onze open ruimte voorop. Door nieuwe woningen en bedrijven zoveel mogelijk in bestaand stedelijk gebied te bouwen, kan het omringende landschap open gehouden worden. Doelen voor energietransitie, landbouw, verstedelijking, klimaatadaptatie en biodiversiteit vergen ingrepen die op gebiedsniveau vaak goed zijn te combineren. Het combineren van functies leidt tot meervoudig ruimtegebruik en daarmee tot ruimtebesparing. Voorbeeld hiervan is het Grensmaasplan, dat de afgelopen jaren is uitgevoerd (combinatie van doelen voor waterveiligheid, grondstoffenwinning, natuur, landschap en recreatie).

Meervoudig ruimtegebruik is echter niet altijd mogelijk. Soms zitten functies elkaar zo in de weg, dat het beter is om ze te scheiden. Bijvoorbeeld de intensieve veehouderij in het Peelgebied versus de natuurgebieden. Wij vinden het belangrijk dat bij het maken van keuzes over de ruimtelijke inrichting van een bepaald gebied de kenmerken en identiteit van dat gebied centraal staan. Sommige belangen wegen op de ene plek zwaarder dan op een andere. Zo is het bijvoorbeeld in Nationaal Landschap Zuid-Limburg veel lastiger om windmolens en zonnevelden te plaatsen zonder aantasting van het waardevolle landschap dan in de grootschalig verkavelde open gebieden in Midden- en Noord-Limburg.

Verrommeling ligt op de loer

De ruimtelijke ordening is sinds de jaren tachtig steeds meer gedecentraliseerd. En volgens de nieuwe Omgevingswet komt de regie bij gemeente en provincie te liggen. Dat klinkt in eerste instantie logisch. Maar het gevaar bestaat dat uiteindelijk niemand zich verantwoordelijk voelt en de ruimte in Limburg steeds meer verrommelt. Als het gaat om zaken van algemeen belang zoals de zorg voor ruimtelijke kwaliteit en ons landschap vinden wij dat de provincie de regie moet nemen. De NMF Limburg zal zich hiervoor blijven inzetten samen met haar achterban.