Dieren en planten worden wettelijk erkend als waardevol, en het is belangrijk dat mensen hier zorgvuldig mee omgaan volgens de zorgplicht. Activiteiten die schadelijk kunnen zijn voor soorten of hun directe leefomgeving dienen vermeden te worden. Indien het vermijden van deze activiteiten niet mogelijk is, moeten er maatregelen worden genomen om te schade te voorkomen of te beperken (zie Art. 1.11 lid 2 Wet natuurbescherming).
Wanneer werkzaamheden (festival, zonneweiden, woningbouw etc.) negatieve effectieve effecten hebben op de beschermde dieren of planten die aanwezig zijn in een gebied, heeft u een ontheffing nodig om die activiteiten te kunnen uitvoeren. Dit geldt alleen voor bedrijven en particulieren.
Ontheffingen worden alleen verleend als ze voldoen aan een aantal voorwaarden. Als eerste kijkt de provincie Limburg of u de effecten niet kunt voorkomen door een andere oplossing of door uw activiteit aan te passen. Is dat niet zo, dan kijkt men of het initiatief voldoet in het kader van een wettelijk belang, bijvoorbeeld openbare veiligheid, volksgezondheid of ruimtelijke ontwikkeling. Ontheffing voor de bescherming van soorten uit de Vogel- en Habitatrichtlijn is minder mogelijk dan die voor andere soorten. Als het initiatief voldoet aan een wettelijk belang, dan moet ook worden aangetoond dat het initiatief met de bijbehorende verzachtende maatregelen geen negatief effect heeft op de ‘gunstige staat van instandhouding’ van de desbetreffende soort.
Kortom, het stappenplan voor een verlenen van een ontheffing is als volgt:
Stap 1: Is er een andere bevredigende oplossing?
Stap 2: Is er een wettelijk belang bijvoorbeeld openbare veiligheid?
Stap 3: Heeft de ontheffing negatieve gevolgen voor het voortbestaan van de populatie?